इथिलीन ऑक्साईडहे C2H4O या रासायनिक सूत्राचे एक सेंद्रिय संयुग आहे, जे एक कृत्रिम ज्वलनशील वायू आहे. जेव्हा त्याची सांद्रता खूप जास्त असते तेव्हा ते काही गोड चव उत्सर्जित करते.इथिलीन ऑक्साईडपाण्यात सहज विरघळणारे असते आणि तंबाखू जाळताना थोड्या प्रमाणात इथिलीन ऑक्साईड तयार होते. थोड्या प्रमाणातइथिलीन ऑक्साईडनिसर्गात आढळू शकते.

इथिलीन ऑक्साईडचा वापर प्रामुख्याने इथिलीन ग्लायकॉल बनवण्यासाठी केला जातो, जो अँटीफ्रीझ आणि पॉलिस्टर बनवण्यासाठी वापरला जाणारा रसायन आहे. रुग्णालये आणि निर्जंतुकीकरण सुविधांमध्ये वैद्यकीय उपकरणे आणि पुरवठा निर्जंतुक करण्यासाठी देखील याचा वापर केला जाऊ शकतो; काही साठवलेल्या कृषी उत्पादनांमध्ये (जसे की मसाले आणि औषधी वनस्पती) अन्न निर्जंतुकीकरण आणि कीटक नियंत्रणासाठी देखील याचा वापर केला जातो.

इथिलीन ऑक्साईडचा आरोग्यावर कसा परिणाम होतो

कामगारांचा उच्च सांद्रतेच्या अल्पकालीन संपर्कातइथिलीन ऑक्साईडहवेत (सामान्यतः सामान्य लोकांच्या तुलनेत हजारो पट जास्त) फुफ्फुसांना उत्तेजित करेल. कामगारांना उच्च सांद्रतेच्या संपर्कातइथिलीन ऑक्साईडकमी आणि जास्त काळ डोकेदुखी, स्मरणशक्ती कमी होणे, सुन्नपणा, मळमळ आणि उलट्या यांचा त्रास होऊ शकतो.

अभ्यासातून असे आढळून आले आहे की गर्भवती महिलांना उच्च सांद्रतेच्या संपर्कात येतेइथिलीन ऑक्साईडकामाच्या ठिकाणी काही महिलांना गर्भपात होऊ शकतो. दुसऱ्या एका अभ्यासात असा कोणताही परिणाम आढळला नाही. गर्भधारणेदरम्यान संपर्काचे धोके समजून घेण्यासाठी अधिक संशोधन आवश्यक आहे.

काही प्राणी श्वास घेतातइथिलीन ऑक्साईडवातावरणात खूप जास्त प्रमाणात (सामान्य बाहेरील हवेपेक्षा १०००० पट जास्त) दीर्घकाळ (महिने ते वर्षे) सांद्रता असते, ज्यामुळे नाक, तोंड आणि फुफ्फुसांना उत्तेजन मिळेल; त्याचे न्यूरोलॉजिकल आणि विकासात्मक परिणाम तसेच पुरुष प्रजनन समस्या देखील आहेत. काही प्राण्यांनी अनेक महिने इथिलीन ऑक्साईड श्वासात घेतले त्यांना मूत्रपिंडाचा आजार आणि अशक्तपणा (लाल रक्तपेशींची संख्या कमी होणे) देखील झाला.

इथिलीन ऑक्साईडमुळे कर्करोग होण्याची शक्यता किती आहे?

ज्या कामगारांना सर्वाधिक संपर्क येतो, ज्यांचा सरासरी संपर्क वेळ १० वर्षांपेक्षा जास्त असतो, त्यांना काही प्रकारचे कर्करोग होण्याचा धोका जास्त असतो, जसे की काही रक्त कर्करोग आणि स्तनाचा कर्करोग. प्राण्यांच्या संशोधनातही असेच कर्करोग आढळून आले आहेत. आरोग्य आणि मानवी सेवा विभागाने (DHHS) असे निश्चित केले आहे कीइथिलीन ऑक्साईडहे एक ज्ञात मानवी कर्करोगाचे कारक आहे. अमेरिकन पर्यावरण संरक्षण संस्थेने असा निष्कर्ष काढला आहे की इथिलीन ऑक्साईड इनहेलेशन केल्याने मानवांवर कर्करोगजन्य परिणाम होतात.

इथिलीन ऑक्साईडच्या संपर्कात येण्याचा धोका कसा कमी करायचा

वापरताना किंवा उत्पादन करताना कामगारांनी संरक्षक चष्मा, कपडे आणि हातमोजे घालावेतइथिलीन ऑक्साईड, आणि आवश्यक असल्यास श्वसन संरक्षणात्मक उपकरणे घाला.